W grudniu b.r. odbyło się organizowane przez EARA szkolenie dotyczące komunikacji i otwartości w nauce. W trakcie warsztatów on-line przygotowanych specjalnie dla uczestników z Polski omówiono kilka zagadnień. W pierwszej kolejności przestawiono typowe metody komunikacji stosowane przez grupy broniące praw zwierząt. Omówiono ich ewolucję, począwszy od bardzo radykalnych poczynań, szczególnie w UK pod koniec XX i pierwszej dekadzie XXI wieku, do bardzo profesjonalnych akcji prowadzonych obecnie. Zidentyfikowano główny i dobrze znany problem polegający na nieprofesjonalnej i niewłaściwej formie komunikacji ze strony naukowców w stronę niespecjalistów. Takie podejście „z wieży z kości słoniowej” bardzo szkodzi dialogowi i jest wykorzystywane przez obrońców zwierząt, a w konsekwencji ma wpływ na brak akceptacji społecznej dla badań naukowych i testów z wykorzystaniem zwierząt. Te podstawowe problemy, czyli zamknięcie środowiska naukowego, tendencja do rozmów o badaniach tylko we własnym gronie, brak woli do nawiązania komunikacji ze społeczeństwem i informowania w przystępny i zrozumiały sposób o celu i metodach prowadzonych badań na zwierzętach, bardzo szkodzą nauce wykorzystującej zwierzęta. Głównymi powodami tych problemów są braki umiejętności komunikacyjnych (jak w prosty sposób mówić o rzeczach skomplikowanych) oraz wątpliwości dotyczące ujawnienia informacji stanowiących własność intelektualną (zaszkodzenie patentom lub osłabienie pozycji konkurencyjnej na rynku naukowym). Wynikiem takiej postawy, i takich braków, jest efekt dokładnie odwrotny od zamierzonego: narastanie mitów wobec pracy naukowców, utrata zaufania społecznego do pracy naukowej, oddanie głosu osobom, które są przeciwne wykorzystaniu zwierząt w badaniach.
Receptą na polepszenie sytuacji mogłaby być poprawa komunikacji z opinią publiczną przez:
- Zwiększenie otwartości środowiska naukowego na kontrolę społeczną oraz samokontrola środowiska naukowego (np. krytykowanie patologii i nadużyć, braku kompetencji etc).
- Zwiększenie transparentności badań i zrozumienia ich przez społeczeństwo, w tym działania mające na celu rzetelne informowanie o potrzebie przeprowadzania badań z wykorzystaniem zwierząt oraz osiągnięciach nauki dzięki doświadczeniom na zwierzętach. Do realizacji tych celów niezbędne jest w komunikacji używanie prostego, zrozumiałego dla opinii publicznej języka.
- Przeprowadzenie kampanii informacyjnej wśród uczniów liceów oraz studentów, aby poprzez nich dotrzeć do szerszej publiczności, która łatwiej zrozumie prosty przekaz.
- Wprowadzenie warsztatów z komunikacji naukowej dla samodzielnych pracowników naukowych.
Za relację z warsztatów dziękujemy: Przemko Tylżanowski, PolLASA i PTZ